با نگاهي به مناقشات و بحرانهاي مختلف جهان اکثر بحرانها حول مسائل اقتصادي -سياسي و قومي و قبيله اي و در نهايت بحرانهاي مرزي بوده است . درعين حال با نگاهي به دو دهه اخير ، بيشتر جنگهاي صورت گرفته شده بر سر طلا ي سياه يعني نفت بوده است. اما يک موضوع به فراموشي سپرده شده است آن هم اينکه جنگ دهه‌هاي آينده بر سر حياتي ترين و ارزشمندترين ماده زندگي انسانها يعني آب خواهد بود.
بسياري از کارشناسان وانديشمندان براين باورند که در اواسط قرن جديد، بيش از نيمي از جمعيت جهان با کمبود آب روبه‌رو خواهند شد، به‌ويژه در خاورميانه. براساس گزارش سازمان ملل متحد، با توجه به رشد جمعيت جهان، عرضه و تقاضاي آب به چالشي جدي براي کشورها خواهد شد.
نشانه هاي ايجاد بحران هاي کنوني آب روز به روز مشهودتر می شود. امسال در شمال چين، رودخانه ها در اکثر ماه هاي سال به پايين ترين حد خود رسيده و يا خشک شده اند. در بخش هايي از هند، سطح آبهاي زيرزميني با چنان سرعتي با کاهش مواجه شده اند که تا 20 درصد محصولات توليدي بخش کشاورزي با تهديدي جدي روبروست.
از درياچه آرال در آسياي مرکزي تا درياچه چاد در صحراي آفريقا با سرعتي سرسام آور به سوي خشک شدن پيش مي روند. در نتيجه، بخش بزرگي از انسان ها امروزه در مناطقي زندگي مي کنند که محدوديت هاي موجود در بهره مندي از منابع پايدار آب، زندگي آنان را با چالش روبرو کرده است. به علاوه، سيستم هاي اکولوژيکي وابسته به آب نيز روبه ويراني گذاشته اند
يکي از جنبه هاي قابل توجه بحران آب مشکلات اقتصادي وسياسي است که در مناطق مرزي و استفاده مشترک چند کشور از ذخائر آب بوجود مي آيد .
يکي از مسايل مهم مورد بحث در اجلاس اخير "هفته جهاني آب" بررسي آب موجود در رودخانه دجله و فرات بود. چرا که هيچيک از منابع ديگر آبي دنيا تا اين حد، وابستگي فرامرزي و منطقه اي چند کشور به يک منبع مشترک آب را نشان نمي دهد. در کشور ترکيه، آب اين دو رودخانه به عنوان يک منبع اصلي آبياري و تأمين انرژي اين کشور، به شمار مي رود. اما از سوي ديگر، سدها و آبراهه هاي احداث شده از سوي ترک ها بر روي اين دو رودخانه ها، زندگي صدها هزار نفر از شهروندان عراقي و سوري ساکن در حاشيه اين دو رود بزرگ را که به کشاورزي مشغولند، با تهديد روبرو مي کند، چرا که آنان با اين اقدامات دولت ترکيه، از دستيابي به آب مورد نياز خويش محروم مي شوند.
در هر حال مسوولان بايد بدانند ؛ کشور ايران يکي از نقاط زمين است که در آينده با توجه به رشد جمعيت ، کارخانه ها و....از لحاظ منابع آبي در وضعيت بدتري قرار مي گيرد .با کمبود آب ميليون ها کشاورز بر اثر بي آبي زمينهاي کشاورزي خود را از دست مي دهند و بيکار مي شوند که اين خود يکي از چالشهاي بغرنج براي کشور خواهد بود .
عمده ترين پيامدهاي خشکسالي :
1- کمبود آب جهت مصارف خانگي وصنعتي .
2- کاهش محصولات کشاورزي وبالطبع آن دامي .
3- کاهش ميزان توليد برق از نيروگاههآي آبي کشور
4- خطرناکترين ومخربترين اثر خشکسالي ايجاد بحران زيست محيطي مي باشد . که نمونه بارز آن کاهش قابل ملاحظه آب درياچه اروميه در آذزبايجان - هامون در سيستان - پريشان در فارس و قم در استان قم وديگر تالابها در سراسر کشور مي باشد .
راهکارها
الف :نهادينه نمودن فرهنگ مصرف آب وبهينه سازي مصرف آب در کشور
ب: لزوم اتخاذ برنامه واستراتژي بلند مدت در مقابله با پديده خشکسالي
ج: پيگيري اجراي دقيق طرح آمايش در سراسر کشور وشناسايي نقاط قابل استعداد جهت مهار آبهاي سطحي .
د: ايجاد سدهاي کوچک در دره ها وتنگه هاي کوچک جهت مهار آبهاي سطحي وهدايت آنها براي سفره هاي زير زميني پايين دست که منجر به بالا آمدن آب چاه ها مي شود بسيار ضروري است .
منبع:روزنامه حمایت-آقای کریم افتخاری
با تشکر از استاد فرهاد شجاعی-دانشگاه آزاد اسلامی تبریز