لیگ برتر فوتسال ایران؛

مس سونگون بازهم قهرمان شد

تیم فوتسال مس سونگون با پیروزی در برابر کراپ الوند موفق شد برای چهارمین سال پیاپی جام قهرمانی را بالای سر ببرد .

به گزارش عصر تبریز، دیدار تیم های مس سونگون ورزقان و کراپ الوند ایرانیان امروز از ساعت ۱۶ در سالن ورزشی پورشریفی تبریز برگزار شد که در نهایت با نتیجه ۷ بر یک به سود تیم مس خاتمه یافت تا به این ترتیب تیم مس بیست و دومین لیگ برتر فوتسال باشگاه های کشور را با کسب ۴۸ امتیاز در مجموع با کسب قهرمانی به اتمام رساند.

با توجه به اینکه تیم مس برای کسب قهرمانی به پیروزی مقابل تیم کراپ نیاز داشت بازی دیدار امروز را طوفانی شروع کرد به طوری که کاپیتان فخیم دقایق ۶ و ۱۱ دروازه کراپ را باز کرد تا به نوعی خیال هم تیمی هایش آسوده شود . در ادامه محمد شجری با تصاحب توپ و پیشروی به سمت دروازه کراپ در حالت بی تعادلی گل سوم تیم مس را به ثمر رساند. در دقایق پایانی بازی بازیکنان تیم کراپ روی به تاکتیک پاور پلی کردند ولی نتوانستند بهره ای ببرند و در ثانیه پایانی فرهاد فخیم گل چهارم مسی ها را زد تا نیمه نخست این بازی با نتیجه ۴ بر صفر به سود تیم مس خاتمه یابد.

با شروع نیمه دوم در بیشتر دقایق تیم کراپ الوند پاور پلی کرد تا شاید یکی از گل های خورده را جبران کند اما نتیجه نگرفت. دقیقه ۲۶ بازی میثم خیام با پاس آقاپور گل پنجم مس را زد. شاگردان باغبانباشی در دقایق ۳۵ و ۳۸ به ترتیب توسط مسلم اولاد قباد و محمد حسین درخشانی به گل های ششم و هفتم دست یافتند. تیم کراپ الوند با تاکتیک پاورپلی در دقیقه ۴۳ توسط مهران عالیقدر یکی از گل های خورده را جبران کرد تا نتیجه بازی ۷ بر یک شود.

این قهرمانی را به مردم آذربایجان تبریک می گوییم. به امید قهرمانی در آسیا

از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰؛ قول احیای دریاچه ارومیه چقدر عملی شد؟

کلاب‌هاوس خبرآنلاین درباره روند احیای دریاچه ارومیه با حضور جمعی از مسئولان و کارشناسان خارج و داخل کشور دیشب برگزار شد.

 هشت سال از قول انتخاباتی حسن روحانی مبنی بر احیای دریاچه ارومیه می‌گذرد و در این مدت تراز دریاچه ارومیه حدود یک متر افزایش پیدا کرده است اما به نظر می‌رسد هنوز احیای آن کامل نشده است.

در همین رابطه روز گذشته، کلاب‌هاوس خبرآنلاين با موضوع "احیای دریاچه ارومیه؛ از شعار انتخاباتی روحانی تا اجرا" برگزار شد و در آن بسیاری از مسئولان، متخصصان و خبرنگاران محیط‌زیست نظرات خود را درباره اقدامات انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه در هشت سال گذشته مطرح کردند. مهمان‌های این برنامه  مسعود تجریشی، معاون سازمان محیط‌زیست و مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها و مراتع کشور، امیرآقاکوچک، استاد تمام دانشگاه کالیفرنیا در ارواین، علی میرچی استادیار در دانشگاه ایالتی اکلاهمای آمریکا، عبدالرضا فلاح رستگار، مدیر کل سابق دفتر توسعه شبکه‌های آبیاری وزهکشی و مشارکت‌های مردمی وزارت نیرو و جمعی دیگر از متخصصان و کارشناسان بودند.

تجریشی: ۵۰درصد راه احیای دریاچه ارومیه را رفته‌ایم، نگران تغییر دولت هستیم

مسعود تجریشی، معاون سازمان محیط‌زیست و مدیر دفر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در ابتدای این برنامه در پاسخ به این سوال که چرا احیای دریاچه از برنامه‌هایش عقب مانده توضیح داد: درست است از که برنامه احیا عقب هستیم. در دنیا برای دریاچه‌های مشابه هم نگاه مرحله ای دارند و به بسیاری از اهداف نرسیده‌اند. با توجه به تجربه جهانی، این یک موضوع طبیعی است. برای مثال مشکل آب کالیفرنیا تازه سه سال بعد از گذشتن ۲۵ سال از تصویب قانون آب‌های زیرزمینی حل شده است.

او درباره علت‌های این اتفاق توضیح داد: شاید ظرفیت‌های کشور در ابتدا برای قبول این سطح تراز پایین بود. الان در برخی قسمت‌ها مقاومت کمتر شده ولی هنوز مسئله وجود دارد. فکر می‌کردیم بعد از سه سال مشکل رهاسازی آب حل شده است، اما دوباره مشاهده کردیم با کاهش بارش‌ها، حق‌آبه دریاچه را کاملا قطع کردند یا هنوز جهاد کشاورزی این نگاه که باید به سمت معرفی تکنولوژی ها و کار کردن روی بهره وری را توسعه دهد نرفته است.

تجریشی افزود: هنوز راه طولانی داریم علی رغم این که برنامه و امید داریم. بسیاری از پروژه های سازه ای ما در ۲-۳ ماه آینده به بهره برداری می‌رسد ولی هنوز راه‌های سختتری مانده است. ما ۵۰ درصد راه را رفته‌ایم. برنامه پنج ساله داده‌ایم که امسال سال اولش شروع می شود، باید بتوانیم این مسیری که در ابتدای آن هستیم را ادامه دهیم و الگویی برای کل کشور باشیم.

معاون سازمان محیط‌زیست در بخش بعدی صحبت‌هایش عنوان کرد: باید عذرخواهی کنم برخی کارها انجام نشد و برخی کارهای انجام شده را هم نتوانستیم در اختیار عموم قرار دهیم. سعی می‌کنم به لحاظ کلان به سال ۹۲ برگردم و ببینم کجا بودیم. اصولا آدم گذشته نگری نیستم ولی با نکاتی که مطرح شد، باید دید کجا بودیم و الان کجا هستیم تا شاید دستاوردهایمان را احصا کنیم و نشان دهیم با همت و تلاش جمعی و کنار هم گذاشتن نظام دانایی و تصمیم گیری می توان یک مسئله بدقلق را حل کرد.

 او افزود: قرار بود ما ستاد احیا باشیم قرار نبود مدیریت آب و توسعه یکپارچه آب و زمین و مسئولیت حاکمیت را داشته باشیم. در روزهای اول شروع ستاد احیا وقتی به دولت رفتیم  نگاه آن موقع بسیاری این بود  ستاد احیا یک نهاد اجرایی شود. دوستانی که وزیر بودند، گفتند ستاد احیا برنامه را ارائه کند و برنامه را هم قبول کردند و گفتند اجرا با خودمان. آن زمان جهادکشاورزی گفت خودم برنامه را عملیاتی می کنم. وزارت کشور و وزارت نیرو هم گفتند خودمان برنامه ها از جمله پیوست‌های فرهنگی را عملیاتی می کنیم. بنابراین ما مجموعه ای کوچک و جمع و جور شدیم تا پایش و نظارتمان را از طریق دانشگاه ها و دفتر تهران انجام دهیم.

تجریشی ادامه داد: در طی ۶ سال گذشته هر سال ۸ واحد درصد کاهش مصرف را ادامه دادیم. در ۶ سال به ۴۰ درصد مصرف آب دست یافتیم. این شاخص کاملا دست یافتنی است. نکته جالب اینجاست تولیدات کشاورزی در زراعت و باغات بر اساس آمار جهادکشاورزی از سال ۹۵ تا ۹۷ بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داشته است.

معاون سازمان محیط زیست درباره عدم پرداخت حق‌آبه دریاچه ارومیه گفت: ما هنوز گلایه داریم که حقابه داده نشده است. در بسیاری اوقات می بینیم مدیریت رهاسازی آب از دست وزارت نیرو به دست سیاسیون مانند استاندار، فرماندار و نمایندگان مجلس می رود که ما شدیدا با این موضع مخالفت کردیم. همه دارند تصمیم گیری می‎‌کنند که کی آب رها شود. دولت یعنی مجموعه های محلی و ملی هنوز به این اعتقاد که می توان آب را کاهش داد و سهم دریاچه را از طریق رهاسازی افزایش داد، نرسیده اند. ما سعی کردیم چیزی که به عنوان قوانین و مصوبات است در نهادهایی که ایجاد می شود تبدیل به مطالبات کنیم تا یک نفر فرماندار یا مدیر آب محلی نگوید من دریچه های سدها را باز نمی کنم. ما سه نهاد را شکل دادیم و قانونی کردیم.

او افزود: ما سدهایی با ۶۵ درصد پیشرفت را متوقف کردیم و این مسیرهای سخت را پیش رو داشتیم. مجلس جدید تک تک این سدها را می خواست احیا کند که دولت مقاومت کرد و نمایندگان هم وقتی طرحها را دیدند گفتند مسئله مرتبط با یک دولت نیست و خودمان حاضر به مشارکت هستیم.

تجریشی گفت: اراضی کشاورزی چغندر قند که در داخل حوضه آبریز بالاتر از ۱۳ هزار هکتار بود به خارج از حوضه آبریز دریاچه رفته است. خیلی چالش‌های زیادی داشتیم. بیجک تمام کارخانه ها را گرفتیم. کارخانه داران و کشاورزان را آوردیم. برنامه اصلاح کشت چغندر قند را با هدف کاهش مصرف آب از طریق نشاکاری و آب زیرسطحی  دنبال می کنیم.

معاون سازمان محیط زیست گفت: دستاوردهایی داشتیم ولی راه طولانی ای داریم. همه نگران تغییر دولت و کاهش بارشها هستیم که نشان می دهد راه ما طولانی است. نتایج مطالعات ما که برای وزارت نیرو و دانشمندان مختلف فرستادیم می گوید اواخر بهمن گذشته، دریاچه عمق به خود گرفته و این موضوع قدری نگرانی‌های ما را برطرف می کند. ۴ سال پیش ۶۰ درصد سطح دریاچه عمق کمتر از ۶۰ سانتیمتر داشت. مقدار تبخیر ما بیش از ۹۰ سانتیمتر است. ما نگران بودیم با تبخیر هر سال،  ۶۰ درصد سطح دریاچه را از دست بدهیم. با این عمق گرفتن ها و تمام شدن پروژه های سازه ای، انتظار داریم نوسانات اقلیمی کمتر اثر بگذارد تا دریاچه ناگهان خشک شود. از یاد نبریم ۹۰ درصد دریاچه در سال ۹۳ واقعا خشک شد.

میرچی: ستاد احیا از یک تراژدی تمام عیار جلوگیری کرد

علی میرچی، استادیار در دانشگاه ایالتی اکلاهمای آمریکا گفت: من به ستاد احیای دریاچه ارومیه تبریک می گویم که از یک تراژدی تمام عیار جلوگیری کردند. برخی کارشناسان وقتی بحران دریاچه ارومیه به صحنه عمومی وارد شد، گفتند باید دریاچه را رها کرد تا تبدیل به کویر شود و اکثر ما خوشحالیم کارها به این سمت پیش نرفت.

او افزود: این که الان کجا هستیم بر کسی پوشیده نیست. ما در مسیر بهبود شرایط پیش رفتیم و به سمت احیا در حرکتیم. اما اگر موفقیت را احیای کامل تعریف کنیم طبیعتا فاصله ما بسیار است ولی قدم‌های ما مهم و سخت بوده است. مسیر باقیمانده بسیار سخت‌تر خواهد بود چراکه پیکره آبی هر چه سطح بیشتری داشته باشد تبخیر بیشتری خواهد داشت. ترکیب موفقیت در مصارف کشاورزی با دوره های خشکسالی و مشارکت شهروندان در حل این بحران، می تواند مسیر باقیمانده را بسیار سخت‌تر از قبل کند.

استاد دانشگاه اکلاهاما توضیح داد: بحران دریاچه ارومیه با وجود دردناک بودن، فرصت تاریخی را در اختیار کشور ما قرار داد تا از دانش بومی و بین المللی استفاده شود و فرصتهای تاریخی ایجاد شد. یکی از اقدامات کاهش مصارف آب در بخش کشاورزی بود. راهکارهای ساده دیگر، استفاده از پساب تصفیه شده برای مسایل زیست محیطی است. به موازات این اقدامات سراغ راه حل هایی رفتیم که الزاما نتیجه رضایت‌بخشی نداشته‌اند، مثال بارز این اقدامات انتقال آب است.

میرچی بیان کرد: جمع‌بندی و زاویه دید من این است که اقدامات ستاد احیا طوری بوده که خوشحال باشیم و موفقیتهایی وجود داشته است ولی تا احیای کامل فاصله زیادی داریم. یک مفهوم تراز اکولوژیکی ۱۲۷۴.۱ پیشنهاد شده که رسیدن به آن عملیاتی است. کارگروه تلاش جدی برای احیا داشته ولی مشکلات جدی هم در سطح دولت و بخش‌های کلاسیک دولت و مدیران میانی و منطقه‌ای و همینطور چالشهایی در مشارکت شهروندان وجود داشته است.

استاد دانشگاه اکلاهاما در ادامه این برنامه عنوان کرد: ما با یک حوضه آبریز ورشکسته آبی مواجهیم که از ظرفیت هیدرولوژیکی آن عدول کرده‌ایم و به نبال توسعه پایدار این حوضه هستیم؟ بحث تصفیه پساب‌ها به قصد احیای دریاچه فرصت تاریخی است که به درد سایر مناطق ایران می خورد. این بار روانی دارد و صرفا بحث فنی نیست. ستاد احیا مجبور بوده است با بحثهای پروپاگاندا بگوید این آبها پساب تصفیه شده است ولی خوب است این مسئله به داوری علمی هم برسد و می تواند نمونه خوبی برای سایر مناطق کشور که با ورشکستگی آبی روبرو هستند باشد.

میرچی درباره اجرای راهکارهای سازه‌ای برای احیای دریاچه ارومیه گفت: تاکید روی راه حل های فنی سازه ای و انتقال آب بین حوضه ای، راه حل کاملی نیست. اینها چاقوی دولبه هستند و می توانند در آینده به شدت خطرناک شود. در آینده ای که ستاد احیا دیگر وجود ندارد، با مرکز آینده پژوهشی جایگزین شده که برش کافی را ندارد و اگر آن موقع با خشکسالی روبرو شویم، ما را با خطر حاد روبرو می کند.

او افزود: ستاد احیا یک سری اقدامات برای افزایش آگاهی عمومی داشته و آموزشهای ضمن خدمت معلمان، ارتباط با شهروندان و سایر مسایل را داشته است. پس چرا صفحه تلگرامی ستاد احیا فقط ۹۱۰ عضو دارد؟ ممکن است ما دوباره با شرایط بحرانی و شکننده روبرو شویم. چقدر مردم در جریان هستند؟ چقدر مطالعات جامعه شناسی، اقتصادی و آموزش و پرورش شکل گرفته است؟ امیدواریم بتوانیم به سلامت از این بحران عبور کنیم و از درس‌هایی که می گیریم برای نجات دشت‌های دیگر ایران استفاده کنیم.

فلاح رستگار: فقط راهکارهای سازه‌ای کافه نیست

عبدالرضا فلاح رستگار، مدیر کل سابق دفتر توسعه شبکه‌های آبیاری وزهکشی و مشارکت‌های مردمی وزارت نیرو، در ادامه عنوان کرد: چالش‌های عدیده ای وجود دارند که بخشی در اختیار ما نیست. مهمترین آنها کاهش بارشهاست که به خاطر تغییر اقلیم داشتیم. بخش عمده‌ای از آب دریاچه از طریق بارش‌ها و رودخانه های دائمی مانند آجی چای، زرینه رود، سیمینه رود و بخشی از آبهای زیرزمینی تغذیه می شود.

او افزود: در سالهای اخیر دریاچه ارومیه هم دور از توسعه کشاورزی در کشور نبوده است و متاسفانه این توسعه بی رویه باعث اتفاقات ناگواری شد. نمی گوییم به سمت مرگ دریاچه رفتیم ولی نمک زار باقی مانده و مسایل خاص آن باعث نگرانی های بسیاری شده است.از کل منابع آبی ۹۲ درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود، البته اگر با دوستان وزارت جهادکشاورزی مطرح کنیم آنها حتما قبول ندارند اما باز هم دست کم ۷۰ درصد از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، این مشکل بزرگی برای کشور است. بخش عمده ای از سدها سهم تامین آب کشاورزی را بر عهده دارد.

فلاح رستگار توضیح داد: روشهای سنتی آبیاری در حوضه دریاچه ارومیه هم داریم. هر چند در سالهای اخیر با احداث شبکه های آبیاری زهکشی و سیستم‌های مدرن آبیاری بارانی و قطره ای با راندمان بالاتر، به احیای دریاچه کمک کردیم. توسعه بی رویه چاه‌ها در منطقه دریاچه ارومیه معضل دیگری است. برداشت‌های بی رویه ای در این حوضه اتفاق افتاده که باعث کاهش آب دریاچه و افزایش شوری آن شده است. امیدوارم با حمایت مجموعه دولت، بتوانیم این مسایل را حل کنیم.

او گفت: فقط مسایل و راهکارهای ما سازه ای نیست و قطعا مشارکت مردم و بهره برداران در حوضه هم نیازمند توجه ویژه است. چاره ای جز داشتن نظر مردم و تعامل با آنها نیست. مباحث اقلیمی و تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی هم امیدواریم با لطف خداوند حل شود. هر چند ما کشور نیمه خشکی هستیم و باید با شرایط کم آبی خود را سازگار و مسایل دریاچه را مدیریت کنیم.

امیر آقاکوچک: دولت، بزرگترین عامل عدم احیای دریاچه ارومیه است

امیرآقاکوچک، استاد تمام دانشگاه کالیفرنیا در ارواین، در پاسخ به این سوال که "چرا هنوز تراز دریاچه به سطح قابل قبول نرسیده است؟" گفت: اولین بار است در ستاد احیا تعداد زیادی محقق دور هم جمع شده اند. این محققان بهترین‌ها در داخل کشور هستند و کارشان قابل تقدیر است ولی درباره این که چرا دریاچه به سطح قابل قبول نرسیده به نظر می رسد بزرگترین مانع خود دولت باشد.

آقاکوچک ادامه داد: درست است ستاد احیا از لحاظ مدیریتی کارهای ارزنده ای کرده است ولی اگر مقداری به کارهای دولت نگاه کنیم تناقضات عجیبی می بینیم. در سال ۹۴ مصوبه هیات وزیران کشت چغندرقند را محدود به نیاز کارخانه های استان کرد ولی در یک سال ۴۰ هزار هکتار کشت چغندر افزایش یافت. این که دولت مصوبه خود را اجرا نمی کند نشاندهنده ضعف مدیریتی در دولت است.

او با اشاره به دیگر اقداماتی که اجرایی نشدند توضیح داد: در مسایل دیگر هم این روند را در نقش دولت می‌بینیم. در وزارت نیرو، حقابه‌ها به جز شاید در زمان بارندگی مناسب داده نشد. حق‌آبه یکی از مهمترین مسائل در بحث‌های احیاست. چقدر مقاله بنویسیم؟ این قضیه مستقیما به دولت برمی‌گردد. همچنین بحث طرح‌های سازهای برای من خیلی سئوال برانگیز است. طرح سازه ای بزرگ اتصال سیمینه رود و زرینه رود ابهام در مطالعات زیرمحیطی دارد. هر دو رودخانه در پایین دست تالابهای حساسی دارند و قطعا با این طرح مجموعه تالاب پایین دست تحت تاثیر قرار می گیرد.

استاد تمام دانشگاه کالیفرنیا در ارواین، توضیح داد: بحث آبهای زیرزمینی اهمیت دارد ولی وزارت نیرو می گوید نقش آبهای زیرزمینی در خشک شدن دریاچه کم است. این جای تعجب دارد و سئوال برانگیز است. چطور در یک حوضه که از لحاظ علمی می‌دانیم ارتباط آب سطحی با آب زیرزمینی بسیار بالاست این گزارش بدون مستند بیرون می آید؟ این‌ها نشان می دهد قسمتی از دولت قصد دارد کارها به همان صورتی که بوده پیش برود. البته نمی خواهیم تلاش بسیاری از دوستان را زیر سئوال ببریم، و بسیاری هم در دولت زحمت کشیدند ولی بزرگترین عامل این موضوع که به هدف احیای دریاچه نرسیدیم، خود دولت است.

معتق: تعارف‌ها را کنار بگذارید و مشکلات احیای دریاچه را بگویید

مهدی معتق، محقق مرکز GFZ آلمان، گفت:  این موضوعی که درباره یک گزارش وزارت نیرو بیان شد (توضیحات دکتر آقاکوچک)، اعتبار چندانی در جامعه علمی ندارد و ارتباط آب سطحی با زیرزمینی برای کارشناسان مشخص است. باید پرسید چه شرایطی سبب شده است دریاچه احیا نشود، خواهش می کنم اطلاعات غلط ندهیم و رودربایستی را کنار بگذاریم.

او افزود: برچه اساسی این حرف را می زنیم. ارتفاع دریاچه همین الان ۱۲۷۰.۸۴ متر است. دریاچه ای که در سال ۲۰۱۰، ۱۲۷۱ متر و در سال ۲۰۰۲، ۱۲۷۴ متر بوده است، پس چرا الان می گوییم از مرگ رها شده است؟چرا نتوانستیم وضعیت مطلوب را ایجاد کنیم. کدام برنامه و قسمت سبب می شود ما نتوانیم به اهداف برسیم. این که دولت‌ها تغییر کنند، تاثیر چندانی در وضعیت دریاچه نمی گذارد. در دولت بعدی می گویند اگر برنامه های دولت قبلی ادامه می یافت، وضعیت دریاچه بهتر بود.

این محقق عنوان کرد: به جای تعریف و تمجیدهای معمول به یک راهکار برسیم که مشکلات کجاست؟ چرا باید امسال بگوییم اگر وزارت نیرو حقابه ندهد، به مشکل می خوریم، این را که هشت سال پیش می دانستیم. چه عاملی باعث شده است سطح زیرکشت زیاد شود؟ سطح زیر کشت در استانهای آذربایجان غربی و شرقی هنوز دارد افزایش می یابد. سطح زیرکشت استان از ۲۲ و ۸۷ درصد سطح کل اراضی، یک درصد افزایش یافته است.

چرا نمی‌گوییم ما توان نداریم؟ صرف نظر از اینکه چه دولتی بیاید، باید بتوانیم یک دریاچه را احیا کنیم. چرا اطلاعات اشتباه می دهیم؟ کجا کالیفرنیا توانسته مشکل آب زیرزمینی خود را سه سال پیش حل کند؟ همه درگیرند. ما باید ببینیم چه عواملی باعث شده علی رغم این همه سرمایه گذاری کارمان به تونل انتقال آب رسیده و به محض کوچکترین خشکسالی، مردمی که در مبدا این تونل هستند، مانع انتقال می شوند. خواهش می کنم تعارفها را کنار بگذارید و مشکلات و موانع احیای دریاچه را بگویید.

کاوه مدنی: منصف باشیم، بدون ستاد احیا اینجا نبودیم

کاوه مدنی، استاد دانشگاه ییل و معاون پیشین سازمان محیط زیست ایران گفت: کالیفرنیا نتوانسته مشکل آب را حل کند و ایران هم تا مدت زیادی نمی تواند مشکل آب را حل کند. مسایل درهم تنیده راه حل ندارند و تا ابد با فرم دیگری تکرار می شوند. ایراد آنجاست که انتظار درست می کنیم و می گوییم می توانیم این مشکل را در یک دوره ۴ یا ۸ ساله حل کنیم. باید بگوییم اگر کالیفرنیا این کارها را نمی کرد وضعش چه بود و اگر ستاد احیا این کارها را نمی کرد وضعمان چه بود.

او توضیح داد: ستاد احیا می داند که خیلی کارها اجرایی نبوده و خیلی کارها را می خواستند انجام دهند که نتوانستند. باید بین دولت و حکمران آب تفاوت قائل شویم. حکمران آب، اجزای دیگری به جز دولت هم دارد. امسال در مجلس کشوری که با وضعیت خشکسالی روبروست، مصوب شده است که همه آزادند برنج بکارند. همه وضعیت را می دانیم ولی حکمرانی آب بخش مهمی به نام اقتصاد سیاسی دارد. کسی که اقتصاد سیاسی را در نظر نمی گیرد ولو رئیس جمهور باشد نمی تواند راه حل درستی بدهد. ضمانت اجرایی این برنامه ها کجاست؟ روایت ستاد احیا شاید قابل بازگویی نباشد.

معاون سابق سازمان محیط زیست گفت: به عنوان کسی که مدت کوتاهی همکاری با دوستان داشتم باور دارم که وقتی کار به محدود کردن کشاورزی یا به گرفتن حقابه می رسد، نمی توان کاری کرد. 

او افزود: ما نمی توانیم مشکل آب را در بازه های ۴-۱۰ یا ۲۰ ساله حل کنیم. هر کاندیدایی هم قول بدهد، دروغ می گوید. ما برای اشتغالزایی مجبوریم آب و خاک کشور را حراج کنیم.

مدنی گفت: اگر امید ما به احیای دریاچه نبود، اگر خواسته مان احیا نبود، این وضعیت کنونی را داشتیم؟ آدمهای سرشناسی در محیط زیست کشور سالها قبل گفتند نباید سراغ احیا برویم. آیا تلاش برای احیای دریاچه ارومیه غلط بوده و همه پولی که هزینه شده به سطل زباله رفته است؟ آیا ما درس گرفتیم؟ آیا نسل جوان‌ها نسبت به قبل محیط زیستی تر شده است؟ آیا فضای دریاچه ارومیه از حوزه سیاسی و امنیتی خارج شد؟

استاد دانشگاه ییل در پاسخ به سوالی درباره عوارض فرهنگی و اجتماعی احیای دریاچه ارومیه گفت: این یک سوال میلیون دلاری است و واقعیت این است که جواب ندارد. ستاد برای احیا نبوده است، ستاد تلاش برای احیا بوده است. ستاد نه شکست خورده و نه موفق شده است. کلی دستاورد داشته و بسیار هم تجربه داشته است.

او گفت: ما بسیاری از این سئوالات را نمی توانیم پاسخ بدهیم. ولی می دانیم دریاچه ارومیه در محیط زیست می تواند تاریخ را دو بخش کند. ببینید چقدر درباره محیط زیست صحبت می‌شود. محیط زیست تبدیل به یک دغدغه اجتماعی شده است که اتفاق خوبی است. حتی آن آدم پوپولیست و نامزد ریاست جمهوری هم می داند باید درباره محیط زیست چیزی بگوید چون دغدغه عمومی شده است.

مدنی در جمع‌بندی صحبت‌هایش توضیح داد: نباید ادعا کنیم ستاد احیا موفق بوده به این معنی که تمام شده است. احیا یک فرآیند است و زمانی موفق می شود که پایدار باشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. این فرآیند باید ادامه یابد و باید بجنگیم. در همه حوزه های محیط زیست این نبرد را داریم؛ نبردی بین اقتصاد و محیط زیست. این که چقدر بتوانیم احیا کنیم بدون در نظر گرفتن وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور محال است.

او ادامه داد: آسیب‌شناسی را باید در همه بخش‌ها انجام داد. به ستاد احیا منتقد هستم ولی می دانم ناتوانی ها و معذوریت‌ها چیست. در جمعی که بسیاری کارشناس، روزنامه نگار و خبره هستند، می بینیم ستاد هنوز نتوانسته است بگوید چه کاره است. بعضی از این سئوالات را آیا می توان از ستاد پرسید که چرا چنین کار را انجام ندادید؟ باید منصف باشیم بدون ایجاد این ستاد اینجا هم نبودیم. همچنین منصف هم باشیم و بگوییم هزینه ای شده که حتما می شد بهتر عمل کرد و چه کارهایی اشتباه بوده و چه خطراتی دریاچه را تهدید می کند. امیدواریم گفتگوها فرصت را فراهم بیاورد و افراد علمی به این بحث‌ها کمک کنند.

جزی: انتقال آب بزرگترین اشتباه است، مبدا و مقصد را ورشکست می‌کند

در ادامه برنامه کلاب‌هاوس خبرآنلاین هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها و مراتع کشور، عنوان کرد: اگر مثبت به موضوع احیای دریاچه ارومیه نگاه کنیم، باید فرمایشات آقای دکتر مدنی را تایید کرد. برخی دنبال استخراج نمک و واگذاری دریاچه بودند و می خواستند ما دریاچه را فراموش کنیم. زمین خواران به دنبال محوطه دریاچه بودند. تلاش‌های زیادی شد و من مدتی عضو کمیته اجتماعی ستاد احیا بودم و شاهد تلاشهای استادان مختلف دانشگاه ها بودیم که سعی داشتند دست کم نمایش اهمیت حفظ دریاچه را نشان دهند تا تئوری «برای دریاچه کاری نمی شود کرد» کمرنگ شود. فرآیندی به راه افتاد و جمعیتی را دور خود جمع کرد که چطور می شود دریاچه را احیا کرد و توانست این گفتمان را درست کند.

او افزود: به خاطر پس رفتن دریاچه ۱۵ هزار هکتار اراضی نمکزار به وجود آمد که با این اقدامات، این عرصه ها احیا و تثبیت شد. از سویی درباره تئوری بی نظمی یا آشوب باید صحبت کنم. تغییرات کاربری، بهره برداریهای نادرست، حاکم شدن تضاد، سیاستگذاری شعاری و نمایشهای کوتاه مدت و موضوع متنوع دیگر در حوضه های آبخیز کشور باعث بی نظمی و آشوب شده است. ۹۸ درصد منابع وزارت نیرو روی آبهای سطحی صرف شد. ما می توانستیم با اقدامات موثر اثرات مثبت تری بگیریم و به جای این که به موضوعات مهندسی و هزینه‌بر فکر کنیم اقداماتی مانند آگاهسازی و به کارگیری فاکتورهای جامعه حوضه آبخیز می توانست به احیا کمک کند.

جزی توضیح داد: درست است که باید در سالهای اول ضربتی کار می کردیم ولی هنوز هم به دنبال اقدامات فنی هستیم. هنوز نتوانستیم برنامه جامع مدیریت آبخیز داشته باشیم. پروژه ای با فائو می خواستیم فرآیند مدیریت جامع حوضه آبخیز را اجرا کنیم که سالها است طول کشیده و انجام نشده است.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها و مراتع کشور گفت: وقتی این اتاق را می بینیم دیگر نگران دریاچه نیستیم چون فعالان و علاقمندان در این کلاب حضور دارند که همیشه در راستای نجات دریاچه اقدام می‌کنند. درباره مشارکت، خیلی تلاش کردیم رسانه ها وارد شوند. درباره حبله رود از واشنگتن پست آمدند و گزارش اختصاصی نوشتند ولی درباره احیای ارومیه، بیش از ۲۵۰ پروژه انجام شد ولی کسی نیامد ببیند. انگار در بحث مشارکت مردم یک معامله انجام شد و بحث‌های سازه ای را گرفتیم و بحث سمن ها و مردم را به مناطق محلی واگذار کردیم.

او در پایان گفت: انتقال آب، بزرگترین اشتباه در کشور است. یک حوضه را ورشکست می کنیم و بعد حوضه مقصد را هم ورشکست خواهیم کرد. وقتی چغندر را وارد ارومیه کردند، گفتند اینجا آب دارد و باید این کشت باشد ولی وقتی نیاز به اصلاح کشت شد نیامدند این چغندر را تغییر دهند، بلکه آن را به جای دیگری منتقل کردند و آنجا را هم بدبخت کردند.

پاسخ به سوالات خبرنگاران

در بخش دیگری از برنامه کلاب‌هاوس هم مسعود تجریشی، به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. او در پاسخ به سوالی درباره سیاسی شدن مسائل زیست محیطی و آسیب به اعتماد عمومی گفت: تا یک هفته دیگر دفترچه کل مطالعات بیرون می آید. یک مطالعه ما می گوید اگر دریاچه را احیا نمی کردیم چه خساراتی ایجاد می شد و سالانه باید چقدر هزینه کنیم که به چه دستاوردهایی برسیم. ما یک قرارداد دیگری با انجمن مدیریت آب داریم که تا الان باید تمام می شد ولی چون گفتیم باید قابل عرضه به همه باشد، و این قرارداد برای ارزیابی ستاد احیا بر اساس شاخصهای حکمرانی آب بود. ظرف یکی دو ماه آینده این انجمن باید گزارش نهایی را بدهد که ما کجا موفق بودیم و کجا ناموفق بودیم.

او افزود: ما انتظار ایجاد می کنیم. بعد توان حل مسئله نداریم، بعد در شعارها شکست می خوریم و باعث ناامیدی مردم می شویم. من می گویم چرا باید شکست بخوریم؟ باید موفق بشویم. همه دارند درباره کارکردها نظریه پردازی می کنند. بنابراین من همیشه فکر نمی کردم ما شعار می دهیم و شکست می خوریم و مردم ناامید می شوند. باید شعارمان با اراده همراه باشد. حتما ساختارهای معیوب داریم. این را همه می دانیم. همین که قانون حکمرانی آب را می خواهند تغییر دهند یعنی ساختار معیوب است. این که مشارکت مردم همراه با اراده سیاسی دولتهاست، همین که می آییم به این می رسیم که دولتهای بعدی چنین ستادی را نخواهند، تبدیل به دغدغه برای ما می شوند. ممکن است دولت بعدی بگوید ما چنین تشکیلاتی را نمی خواهیم. همه این نگرانی را داریم. هدفمان این است که از اشتباهات استفاده کنیم و جاهای دیگر را درست کنیم.

تجریشی همچنین در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران درباره تعلق زمین‌های کشاورزی حوضه آبریز به نهادهای دولتی گفت: کشاورزان ما در این حوضه معیشتی هستند نه صنعتی. بیش از ۵۰ درصد کشاورزان ما زیر ۲ هکتار زمین دارند. ۳۴ هزار هکتار اراضی را شناسایی کردیم که متعلق به اوقاف است. در حسنلو تعدادی از کشاورزان ملاک هستند که نفوذهای دولتی  دارند. کشاورزان محمدآباد برای اینها کار می کنند ولی کلا کشاورزی در منطقه، معیشتی است. درباره تغییر الگوی کشت چغندر، دانشگاه ارومیه مطالعه ای کرده است که مستندات نشان می دهد کشت به خارج از حوضه آبریز دریاچه رفته است.

او افزود: در طرحهای اخیر تغییر الگوی کشت، در منطقه تکاب موضوع کشت گیاهان دارویی و زعفران کاری را شروع کرده اند. الان ۱۰۰۰ میلیارد تومان با اجرای طرح گیاهان دارویی اختصاص داده ایم. ۹ شهرستان این برنامه را دارند و امسال ۷ محصول کشاورزی گیاهان دارویی را فروختند.

یکی دیگر از خبرنگاران هم در انتقاد از برخی اقدامات گفت که "ما درباره رویکرد اجتماعی صحبت می کنیم رویکرد ما بهره گیری از الگوهای علوم اجتماعی برای فهم مسئله و پیوند زدن استراتژی های احیا با داده هایی است که از دل پژوهشهای اجتماعی درمی آید. بعد که مسئولیت از استانداریها گرفته شد، این پروژه به یکی از افراد سپرده شد که تخصص او آب است نه علوم اجتماعی".

معان سازمان محیط زیست در واکنش به این انتقاد گفت: متاسفانه ما در مهندسی، آدمهای قوی تری داشتیم. الان هم هر بخشی بیاید استقبال می کنیم. در وزارت نیرو هم چنین اقداماتی را می خواستند انجام دهند ولی اتفاقی نیفتاد. پیوند زدن رویکردهای اجتماعی با سیاست و اقتصاد خیلی مهم است. ما در قسمتهای فرهنگی و اجتماعی سعی کردیم ولی موفق نشدیم. 

تجریشی در پاسخ به انتقاد منصور سهرابی، کارشناس اکولوژی، درباره آمارسازی درباره دریاچه ارومیه گفت: تمام اطلاعات ما روی سایت و در دسترس است. هر جا بازی با اعداد کردیم ما را راهنمایی کنید. این که با ۴۰ درصد آورده آب، بتوان دریاچه را احیا کرد، تحقیقات و نمودار موجود می گوید چطور می شود دریاچه را احیا کرد.

او در پاسخ به سوالی درباره طرح انتقال آب زاب هم عنوان کرد: انتقال آب زاب ۳۶ کیلومتر بوده است که ۱۱۰۰ متر آب باقی مانده است که به یک بخش آبرفتی خورده است که سرعت حفاری را کم کرده است. ۱۰۰ متر دیگر بخش آبرفت را رد می کنیم. خط تونل را تبدیل به پارک ملی کردیم و این آب متعلق به دریاچه است و هیچ کس نمی تواند برداشتی برای جای دیگری انجام دهد. ستاد احیا در قالب اصل ۱۳۸ قانون اساسی در این کشور شکل گرفت. ممکن است دولت بعدی هم این را بپذیرد و ستاد منحل شود. ما نمی دانیم دولت بعدی چه تصمیمی می گیرد. برای همین سعی کردیم تمام تلاشمان را برای آینده بگوییم. تمام مصوبات ما دولت بعدی را موظف کرده است.

همچنین علی میرچی در این بخش گفت: نگرانی جدی من با توجه به پایان عمر ستاد این است که بحثهای احیای دریاچه جمع بندی شود تا اگر در آینده درباره این مسایل صحبت می کنیم به پروژه های انتقال آب و افزایش مصارف آب در این حوضه ورشکسته روبرو خواهیم شد. کما اینکه عواقب انتقال آب در فلات مرکزی ایران را می بینیم . گویی انتقال آب راه حل جامع و کاملی است. ولی ما می دانیم انتقال آب راه حل در برخی شرایط اضطراری راه حل چسب زخمی است. ولی در نهایت امر در تحقق آبخوانهای منطقه همه بیلان منفی دارند. انگار ما به راه حل انتقال آب اعتیاد پیدا کرده ایم. بحث پساب تصفیه شده که قرار است بیش از یک میلیارد متر مکعب آب به این مجموعه وارد کند. نگرانی من چقدر جدی است و نگاه آقای دکتر تجریشی به این بحث چگونه است؟

مسعود تجریشی هم در پاسخ به این موضوع توضیح داد: آقای دکتر میرچی می گوید ما نگرانیم. ما هم حق می دهیم. ما در شورای عالی محیط زیست تونل انتقال آب را پارک ملی کردیم و قانونا دیگر کسی نمی تواند آب را بردارد. آب را به دریاچه دادیم. از پارک ملی دریاچه آب را گرفتن کار قانونی نیست مگر آنکه شورای عالی محیط زیست این را تصویب کند.

این که بیان می شود عمر ستاد به پایان می رسد، ممکن است دولت بعدی بیاید کار ستاد را ادامه دهد. باید دید دولت بعدی چقدر این مسایل برایش مهم است. برای اینکه ریسک شکست فعالیتهای کنونی را کاهش دهیم می گوییم باید اقدامات ادامه یابد.

او افزود: ما می خواستیم عین ترکیه عمل کنیم. یک مجموعه بیاید یک کاری را بکند و اجرا را کامل انجام دهد و بعد برود. ولی بخشهای دولتی گفتند خودمان اجرا می کنیم و شما هماهنگی کنید. الان معلوم شد دستگاه های دولتی به وظایفی که بر عهده گرفتند عمل نکردند که آقای رئیس جمهور باید بیاید در این باره پاسخ دهد. تغییر بنیادین را در ارومیه و کل کشور داشتیم ولی نهادهای ما متناسب با این تغییر بنیادین عوض نشد.

دنده معکوس دلار، سکه و طلا؛ ریزش‌ها تا کجا ادامه دار

دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: در مواقعی افرادی که دلار را در قیمت‌های بالا به طمع کسب سود هنگفت خریداری کرده‌اند، از ترس اینکه با ضرر و زیان هنگفتی روبرو شوند، تحت تاثیر اخبار اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند، در این زمان نیز خریداری وجود ندارد، زیرا که آن‌ها نیز به دنبال ارزان‌تر شدن دلار هستند، این موضوع سبب می‌شود که قیمت در طول یکی دو روز کاهش قابل توجهی را تجربه کنند، در همین راستا طی ده روز اخیر تحت تاثیر اخبار شاهد ایجاد صف‌های فروش دلار روبروی صرافی‌ها هستیم، این موضوع نیز هیجان فروش را در بازار افزایش داده و فشار بر قیمت را نیز مضاعف می‌کند.

بیش از سه هفته است که دلار در مسیر نزولی گرفته، اما روز یکشنبه «۱۲ اردیبهشت»، ریزش دلار شدید شد، به طوریکه این ارز دو کانال ۲۳ و ۲۲ هزار تومان را از دست داد و وارد کانال ۲۱ هزار تومانی شد. از دیگر سوی دیگر سکه تمام نیز بعد از مدت‌ها کانال ۱۰ میلیون تومانی را شکست و به کانال ۹ میلیون تومانی وارد شد. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز به زیر یک میلیون تومان سقوط کرد.

 دلار راه درازی در پیش دارد. راهی که از نیمه فروردین با اولین نشست کمیسیون مشترک برجام درباره شرایط بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی‌اش آغاز شده و هر بار که خبر جدیدی از مذاکرات به گوش می‌رسد، امیدواری‌ها برای کاهش هرچه بیشتر قیمت دلار آغاز می‌شود.

دلار به ۲۰ هزار تومان می‌تواند کاهش پیدا کند

مسعود دانشمند دبیرکل اسبق خانه اقتصاد ایران با اشاره به اینکه قیمت ارز تحت تاثیر عوامل روانی و هیجانات موجود در بازار با ریزش مواجه شده، اظهار داشت: با توجه به اخباری که در مورد توافق احتمالی برجام منتشر شده، بازار ارز نیز به این موضوع به صورت هیجانی واکنش نشان داده و قیمت‌ها با افت قابل توجهی روبرو بوده است، قیمت ارز اگر به همین شکل شیب نزولی خود را ادامه دهد ممکن است به سطح ۲۰ هزار تومان و حتی پایین‌تر نیز کاهش پیدا کند.

وی افزود: اما این نکته را نیز باید توجه کرد، همانطور که قیمت ارز با چنین سرعت زیادی پایین می‌رود، ممکن است با همین سرعت نیز دوباره با افزایش روبه‌رو شود، در حال حاضر قیمت ارز تحت تاثیر هیجان ناشی از اخبار برجام با کاهش روبرو شده و باید دید بعد از سپری کردن چند روز زمانی که هیجانات فروکش کرد، قیمت در چه بازه‌ای خواهد ایستاد، اما در این باره باید چند نکته را مد نظر قرار داد.

دانشمند گفت: در وهله اول اگر دلار در سطح ۲۰ هزار تومان قرار بگیرد با یک نوسان محدود چند درصدی چندین ماه زمان خواهد برد تا قیمت‌ها در بازار‌های مختلف به خصوص کالا‌های اساسی و مایحتاج ضروری مردم با کاهش روبرو شود، زیرا که بسیاری از فروشندگان حاضر نخواهند شد، اجناسی را که با دلار ۲۴ یا ۲۵ هزار تومانی وارد کردند، با قیمت دلار ۲۰ هزار تومانی در بازار بفروشند، بنابراین باید این کالا‌ها به فروش برود و بعد از آن اجناسی که با دلار ۲۰ هزار تومانی وارد می‌شوند با کاهش قیمت در بازار به مردم عرضه شوند.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: اما این نکته نیز باید گوشزد کرد، قیمت دلار بعد از کاهش قیمت، باید ماندگاری داشته باشد، نه اینکه دوباره با نوسان رو به بالا حرکت کند، تا بعد از آن انتظار کاهش عمومی قیمت‌ها در بازار را داشت، در علم اقتصاد پدیده‌ای به نام چسبندگی قیمتی وجود دارد، مبنی بر اینکه، وقتی قیمت کالایی با افزایش بسیار زیادی روبرو می‌شوند، این موضوع در مدت زمان بسیار کوتاهی رخ می‌دهد، اما زمانی که قیمت‌ها باید کاهش یابد، این موضوع با مقاومت‌های زیادی روبرو خواهد بود.

وی با بیان اینکه کاهش قیمت به ضرر صادرکنندگان است، اضافه کرد: با توجه به اینکه بسیاری از صادرکنندگان کالای خود را بر مبنای دلار ۲۴ تا ۲۵ هزار تومانی صادر کردند، حالا اگر دلار ۲۰ هزار تومان شود، آن‌ها با ضرر و زیان مواجه خواهند شد، زیرا که این فاصله پنج هزار تومانی دلار هزینه تولید آن‌ها را نیز شامل می‌شود و در چنین صورتیکه آن‌ها با صادرات کالای خود، باید بتوانند هزینه‌های تولید خود را نیز پوشش دهند.

دانشمند خاطرنشان کرد: در این زمینه دولت باید تمهیداتی را بیندیشد، تا صادرکنندگان نیز ضرر نکنند، زیرا اگر صادرات با کاهش روبرو شود، آن زمان ورودی ارز به کشور نیز با مشکل مواجه خواهد شد، این خود نیز از جمله مسائلی است که می‌تواند دوباره باعث افزایش نرخ دلار در بازار شود، چرا که عرضه دلار در بازار با کاهش روبرو شده و این موضوع موجبات حرکت رو به بالای دلار را فراهم می‌کند.

وی با بیان اینکه هنوز اتفاق عملی رخ نداده تا بر مبنای آن شاهد باشیم که برجام احیا خواهد شد، ادامه داد: هر چند که رسانه‌ها از امضای قریب الوقوع برجام خبر می‌دهند، اما در همین خبر‌ها داشتیم که سخنگوی کاخ سفید آزادسازی دارایی‌های ارزی بلوکه شده ایران و رفع تحریم‌ها را تکذیب کرد، وی همچنین مدعی شد که شاید چندین هفته مذاکرات به طول بینجامد، بنابراین تا زمانی که برجام به صورت رسمی امضا نشود، نمی‌توان شاهد تاثیرات عملی بر روی اقتصاد کشور بود.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: از سوی دیگر بعد از احیای برجام تا زمانی که دو طرف آماده اجرای تعهدات خود شوند، مدت زمان قابل توجهی طول خواهد کشید و به قول نظامی‌ها تا زمان آغاز ساعت صفر اجرای تعهدات دوطرف این انتظار که بلافاصله بعد از امضای برجام همه چیز به روال سابق برگردد، چنین چیزی امکان پذیر نخواهد بود.

دبیرکل خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: در مواقعی افرادی که دلار را در قیمت‌های بالا به طمع کسب سود هنگفت خریداری کرده‌اند، از ترس اینکه با ضرر و زیان هنگفتی روبرو شوند، تحت تاثیر اخبار اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند، در این زمان نیز خریداری وجود ندارد، زیرا که آن‌ها نیز به دنبال ارزان‌تر شدن دلار هستند، این موضوع سبب می‌شود که قیمت در طول یکی دو روز کاهش قابل توجهی را تجربه کنند، در همین راستا طی ده روز اخیر تحت تاثیر اخبار شاهد ایجاد صف‌های فروش دلار روبروی صرافی‌ها هستیم، این موضوع نیز هیجان فروش را در بازار افزایش داده و فشار بر قیمت را نیز مضاعف می‌کند.

سکه و طلا دنباله‌روی دلار

ابراهیم محمدولی رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اشاره به اینکه همزمان با کاهش قیمت دلار، نرخ سکه و طلا در بازار نیز نزولی شده است، اظهار داشت: علیرغم اینکه بازار طلای تهران و کشور تحت تاثیر تعطیلات کرونایی بسته هستند، اما در اندک معاملاتی که انجام می‌شود، قیمت طلا با توجه به اخباری که از وین مخابره می‌شود، مبنی بر اینکه به زودی برجام احیا خواهد شد، در مسیر کاهش قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه قیمت طلا و سکه در بازار داخل روند نزولی به خود گرفته است، گفت: تا هر زمانی که دلار به سیر نزولی خود ادامه دهد، قیمت طلا و سکه در بازار داخلی نیز کاهشی خواهد بود، بر همین اساس است که قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار پس از مدت‌ها به زیر یک میلیون تومان و سکه تمام نیز به زیر ۱۰ میلیون تومان سقوط کرد، بنابراین اگر همین روند نزولی ارز ادامه داد داشته باشد، قیمت‌ها در بازار سکه و طلا نیز همچنان ریزشی است.

محمدولی افزود: به دلیل بسته بودن بازار، معامله چندانی انجام نمی‌شود که این موضوع نیز در کاهش قیمت اثرگذار بوده، از سویی در مورد آینده روند قیمتی، نیز باید گفت اگر مذاکرات به خوبی پیش برود و سرانجام برجام دوباره احیا شود، شیب نزولی قیمت طلا و سکه ادامه دار خواهد بود، تا در یک نقطه قیمت‌ها به ثبات برسند، به طور کلی بازار در ثبات قیمت‌ها است که رونق می‌گیرد، زیرا در سایه ثبات است که افراد می‌توانند برای خرید و فروش خودرو برنامه ریزی کنند از این موضوع اطمینان حاصل کنند که با انجام معامله دچار ضرر و زیان نمی شوند.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران یادآور شد: با آزادسازی احتمالی دارایی‌های بلوکه شده ایران در کشور‌هایی نظیر عراق، کره جنوبی، هند و ژاپن ورودی ارز به کشور با افزایش روبرو خواهد شد، در چنین شرایطی بانک مرکزی نیز ارز به میزان کافی برای مدیریت بازار خواهد داشت که این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز آرامش بخشی به بازار‌های سکه، طلا و ارز را فراهم کنند، بنابراین می‌توان انتظار داشت که دیگر از التهابات و نوسانات شدید قیمتی در بازار سکه و طلا خبری نخواهد بود و با تعدیل قیمت‌ها قدرت خرید مردم نیز خوشبختانه با افزایش همراه خواهد بود./فرارو

پیش‌بینی نائب رییس اتحادیه طلا و جواهر از آینده بازار

آزادسازی دارایی‌های بلوکه، ریال را تقویت می‎کند

مذاکرات وین در حال برگزاری است و دریافت هرگونه سیگنال و پالس از این نشست ها بر روی بازارهای مختلف به ویژه ارز و فلزات گرانبها مشاهده می شود.

شرایط  برگزاری مذاکرات ۴+۱ در وین سبب شده تا بسیاری از سرمایه گذاران در بازارهای گرانبها احساس خطر کنند . در این شرایط سکه و طلا و ارز، کف حمایتی خود را از دست داده اند تا انتظارات معطوف به ریزش بیشتر قیمت‌ها باشد.

 محمد کشتی آرای، نائب رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران درباره شرایط پیش روی بازار گفت: بازار ارز مستعد کاهش قیمت‌هاست و در نتیجه سکه  طلا نیز احتمالا نوسانی کاهشی خواهند داشت.

نائب رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران افزود: قیمت طلا و سکه در داخل کشور از دو عامل قیمت جهانی و نرخ ارز تبعیت می کند؛ قیمت جهانی طلا وابسته به اتفاقات سیاسی و اقتصادی دنیاست و در مقابل نرخ ارز بستگی به مسائل سیاسی تاثیر می‌گیرد.

محمد کشتی آرای اظهار کرد: با توجه به شرایط موجود و وضعیت مذاکرات و نشست های وین تا این لحظه در جهت مثبت پیگیری شده و اگر اتفاق خوبی بیافتد در درجه نخست دارایی های مسدود شده ایران آزاد می شود و پس از این اتفاق شاهد درآمد و دریافتی ارزی بسیار بالایی از محل مطالبات و منابع بلوکه شده ایران ، به داخل کشور خواهیم بود.

افزایش ارزش ریال ؛ به زودی

وی افزود: هنگامی که این منابع بلوکه شده وارد کشور شود، شاهد افزایش و بهبود ارزش پول ملی خواهیم بود در این صورت قیمت ارزها در مقابل ریال کاهش می یابد. در چند روز گذشته و به ویژه روز جاری شاهد کاهش نرخ ارز در بازار بودیم به طوری که امروز شاهد عقب رفت دلار در کانال ۲۱ هزار تومان هستیم .

وی ادامه داد: تاثیرات مذاکرات وین  تا این لحظه و با توجه به تعطیل بودن بازار، سبب کاهش تقاضا ، کاهش داد و ستدها و همچنین کاهش حجم نقدینگی در بازار کشور شده است که اتفاقاتی قابل توجه و مهم هستند. 

تاثیر اتفاقات سیاسی و اقتصادی بر قیمت انس جهانی

کشتی آرای بیان کرد: قیمت جهانی طلا نیز با اتفاقات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی مرتبط است، با توجه به این موضوع می توان گفت برگزاری مذاکرات وین می تواند بر قیمت انس جهانی موثر باشد زیرا بسیاری از شاخص های اقتصادی در تعداد زیادی از کشورها به مسائل و امنیت جهانی بستگی دارد. طبیعتا در مورد بحث مذاکرات ، مسائل بین‌المللی و هسته ای مورد نظر سایر کشورها ممکن است موجب کاهش تقاضا برای خرید طلا در معاملات جهانی شود و در نتیجه قیمت انس جهانی تحت تاثیر کاهش تقاضا، پایین خواهد آمد.

وضعیت نرخ ارز پس از حصول نتایج در نشسست های وین

این فعال بازار سکه و طلا در پاسخ به این سوال که اگر شرایط توافقات وین همانند و مشابه شرایط توافقات برجام باشد، آیا می توان نسبت به کاهش قیمت ها در بازار سکه و طلا امیدوار بود یا خیر، توضیح داد: کاهش قیمت سکه و طلا در بازار رابطه مستقیم به قیمت ارز دارد و نرخ ارز تحت کنترل بانک مرکزی است و این بانک باید تصمیم بگیرد تا نرخ ارز تا چه محدوده قیمتی کاهش یابد.

وی ادامه داد: در بودجه سال ۱۴۰۰ نرخ ارز را ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده، بنابراین باید گفت بانک مرکزی و تصمیمات آن در مورد نرخ ارز پس از توافقات وین بر روی قیمت سکه و طلا در بازار داخلی تاثیرگذار خواهد بود.

احتمال کاهش قیمت سکه به ۸ تا ۸.۵ میلیون تومان

وی درباره سخنان برخی کارشناسان مبنی بر نوسان نرخ دلار بین ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان پس از توافقات وین و برداشته شدن تحریم ها و تاثیر آن بر قیمت سکه گفت: اگر این مساله اتفاق بیافتد، در آن زمان شاهد کاهش شدیدتر نرخ ها در بازار سکه و طلا بیش از زمان کنونی خواهیم بود به طوری که می توان قیمت سکه را در محدوده ۸.۵ میلیون تومان در نظر گرفت.

کشتی آرای اظهار کرد: امروز که نرخ ارز به کمتر از ۲۲ هزار تومان رسید، قیمت سکه در محدوده ۹.۵ میلیون تومان بود و اگر قرار باشد رقم های پیش بینی شده از سوی تحلیلگران برای نرخ ارز اتفاق بیافتد، شاهد کاهش قیمت سکه در محدوده ۸ تا ۸.۵ میلیون تومان خواهیم بود.

وی درباره احتمال افزایش تعداد فروشندگان سکه و طلا در بازار پس از توافقات توضیح داد: این‌ مساله به جاذبه سایر بازارها بستگی دارد به عبارت دیگر اگر قیمت ارز و سکه و طلا کاهش یابد شاهد تاثیر این مساله در بسیاری از کالاهای سرمایه ای مانند خودرو، مسکن و همچنین کالاهایی که با ارز وارد می شود، خواهیم بود. بنابراین اگر این مساله اتفاق بیافتد نمی توان انتظار داشت که فروشنده سکه و طلا افزایش می یابد بلکه به اعتقاد بنده در بازار تعادل برقرار خواهد شد.

کشف مهم دانشمندان درباره کرونا:

کاهش احتمال ابتلا به کرونا با روش ساده

در این پژوهش از داده های تقریبا 50 هزار نفر بیمار بزرگسال در کالیفرنیا که از ژانویه سال 2020 تا پایان اکتبر همین سال مبتلا به کووید شده بودند، استفاده شد.

کشف مهم دانشمندان درباره کرونا: کاهش احتمال ابتلا به کرونا با روش ساده

بر اساس گزارشی از مایو کلینیک که یکی از معتبرترین مراکز و دانشگاه های علوم پزشکی جهان به شمار می رود، ورزش و فعالیت فیزیکی منظم به صورت روزانه قادر به ایمن سازی بدن در برابر ابتلا به نوع شدید کووید و به دنبال آن کاهش احتمال بستری شدن در بیمارستان است.

اخیرا مطالعه ای توسط مجله پزشکی ورزشی انگلیس به چاپ رسیده که در آن ابعاد متفاوت همین موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به صورت مشترک و با همکاری تعدادی از دانشمندان آمریکایی به انجام رسیده است. طبق یافته های مطالعه می توان به این نتیجه رسید: آن دسته از بیماران مبتلا به کووید که قبل از ابتلا، به طور منظم ورزش می کردند، با پایین ترین احتمال بستری در بیمارستان و بخش مراقبت های ویژه و همین طور فوت رو به رو بودند.

 در این پژوهش از داده های تقریبا 50 هزار نفر بیمار بزرگسال در کالیفرنیا که از ژانویه سال 2020 تا پایان اکتبر همین سال مبتلا به کووید شده بودند، استفاده شد.

به منظور اندازه گیری نسبتا دقیق سطح فعالیت، محققان از هر بیمار خواستند که گزارشی از زمان ورزش خود طی بازه یک هفته ارائه دهد. سپس تیم مطالعاتی فعالیت بدنی هفتگی را با پاسخ بدن هر یک از بیماران به کووید- 19 تجزیه و تحلیل کردند. در ادامه مشخص شد که بیماران غیر فعال (فعالیت بدنی کمتر از 10 دقیقه در هفته) با خطر بستری، پذیرش در بخش مراقبت های ویژه و مرگ و میر بالاتری در مقایسه با بیماران فعال (حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی هفتگی) مواجه هستند.

حتی پس از کنترل متغیرهای اثرگذار دیگری مانند چاقی و مصرف سیگار در تجزیه و تحلیل داده ها نیز دیده شد که عدم تحرک به طرز قوی تری با افزایش احتمال بستری در بیمارستان، بستری در بخش مراقبت های ویژه و مرگ در ارتباط است. در این میان وضعیت بیمارانی که فعالیت بدنی متوسط داشتند، به مراتب از گروه بی تحرک ها بهتر بود.

دکتر رابرت ای سالیس پزشک خانواده و پزشکی ورزشی توضیح می دهد: برای آن که بتوانیم بدون استفاده از مکمل های غذایی و دارویی ایمنی بدن خود را در برابر کووید شدید و یا تهدید کننده حیات بالا ببریم، ورزش منظم و فعالیت بدنی روزانه از هر روشی بهتر خواهد بود.

به گفته سالیس بزرگسالان باید حداقل 150 دقیقه و حداکثر 300 دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط یا 75 الی 150 دقیقه در هفته فعالیت بدنی شدید هوازی داشته باشند. به نظر می رسد که این میزان تحرک فیزیکی برای کاهش ریسک بستری در بیمارستان به دنبال ابتلا به کووید- 19 کفایت کند.

البته به کسانی که به پیاده روی علاقه مند هستند نیز پیروی از یک روتین 30 دقیقه ای روزانه به صورت منظم و برای 5 روز در هفته توصیه می شود. این عادت پسندیده نه تنها از انواع شدت یافته کووید- 19 پیشگیری خواهد کرد، بلکه می تواند در کاهش احتمال ابتلا و درمان شمار زیادی از بیماری های دیگر هم موثر واقع شود.

پژوهش دیگری در ماه ژوئن سال 2020 توسط موسسه ملی سلامت (یکی از شاخه های وزارت بهداشت و خدمان انسانی آمریکا) منتشر شد که ورزش منظم را به افزایش پاسخ سیستم ایمنی بدن مرتبط می دانست.

همچنین در مطالعه ای مربوط به ماه مارس سال 2020 می خوانیم که شدت ورزش هم در عدم ابتلا به انواع خطرناک کووید- 19 تعیین کننده است. برای مثال، پیاده روی تند، 4 برابر بیشتر از پیاده روی کُند، احتمال ابتلا به کرونا را کاهش می دهد.  در این پژوهش بیش از 400 هزار بزرگسال انگلیسی با رده سنی میانسال شرکت داشتند. اطلاعات کامل این بررسی علمی در وبگاه خبری ساینس دیلی منتشر شده است.

یکی از محققان و استادان تربیت بدنی دانشگاه لستر می گوید:

ما پیش تر از این می دانستیم که چاقی و ضعف بدنی از فاکتورهای تاثیرگذار اصلی در بروز عوارض جدی ناشی از کووید- 19 هستند. اما این نخستین مطالعه ای است که نشان می دهد حتی سرعت پیاده روی و در واقع شدت تحرک بدنی نیز بر کاهش خطر ابتلا به بیماری کووید- 10 موثر خواهد بود. بله درست است، اگر می خواهید بدن خود را علیه این پاندمی بیمه کنید، ورزش منظم مانند پیاده روی با سرعت بالا بهترین گزینه محسوب می شود!

توجه پایانی: ورزش و پیاده روی، ریسک کرونا را صفر نمی کند؛ بلکه احتمال ابتلا را کاهش می دهد، یا در صورت ابتلا، از شدت آن می کاهد و احتمال مرگ را کاهش می دهد.

شدت ریزش قیمت دلار به اوج رسید

سه ضلع نزولی زمینه‌ساز افت قیمت دلار شده است و اگر در این متغیرها تغییری حاصل نشود، افت قیمت‌ها ادامه‌دار خواهد بود.

۲۰ روز است که فضای کاهشی بر بازار ارز حاکم شده است. با این حال، شدت نزول قیمت دلار در روز ۱۲ اردیبهشت به اوج رسید. اسکناس آمریکایی در این روز دو کانال ۲۳ و ۲۲ هزار تومان را از دست داد و وارد محدوده ۲۱ هزار و ۸۰۰ تومانی شد. روند نزولی و سرعت گرفتن افت دلار نشان می‌دهد بازار خوانش جدیدی از انتظارات آتی دارد.

براساس صحبت‌های تحلیلگران، سه متغیر نزولی دست به دست هم داده‌اند تا سمت و سوی انتظارات تغییر کند. اولین متغیر، خوش‌بینی‌هایی است که معامله‌گران نسبت به نتایج مذاکرات هسته‌ای با شکست فشار حداکثری پیدا کرده‌اند. بخشی از معامله‌گران تصور می‌کنند حداقل بخشی از تحریم‌های اثرگذار تا قبل از انتخابات حذف خواهند شد. در کنار این،‌ گفته می‌شود بازارساز با توجه به چشم‌انداز آزادسازی منابع ارزی، حضور پررنگی در بازار دارد و با تنظیم عرضه ارز بر دامنه نزول قیمت‌ها اضافه کرده است. همچنین عامل سومی که زمینه‌ساز افت قیمت‌ها شده است، نبود تقاضای موثر در بازار است.

حمید فرزین: در دومین روز هفته، اسکناس آمریکایی ریزش سنگینی را تجربه کرد. روز یکشنبه دلار بیش از هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و با از دست دادن کانال‌های ۲۳ و ۲۲ وارد کانال ۲۱ هزار تومانی شد. دلار که روز سه‌شنبه روی عدد ۲۳ هزار و ۵۰تومان به کار خود پایان داده بود، ساعت ۴ بعدازظهر روز یکشنبه به قیمت ۲۱ هزار و ۸۵۰ تومان رسید. این قیمت که هزار و ۲۰۰ تومان کمتر از روز ابتدایی هفته بود، موجب شد اسکناس آمریکایی به کمترین قیمت از ۲۹ دی ماه برسد. جالب این است که بازار آخرین باری که افت بیشتری را در مقایسه با روز گذشته تجربه کرد، به همان تاریخ ۲۹ دی ماه برمی‌گشت که دلار هزار و ۲۵۰ تومان افت کرده بود.  تندتر شدن سرعت نزول دلار، انتظارات کاهشی را افزایش داده است، ولی همزمان گروهی باور دارند بازار به شکل هیجانی کاهشی شده و بهتر است که به شکل پله‌ای خریدهای خود را بالا ببرند.

دو نگاه به آینده دلار

شماری از معامله‌گران اعتقاد دارند که روند نزولی ادامه خواهد یافت و دلار حمایت‌های بیشتری را از دست خواهد داد. از نگاه آنها بازار ارز تحت فشار سه ضلع کاهشی قرار دارد.

ضلع اول نزول دلار: خوش‌بینی نسبت به مذاکرات هسته‌ای افزایش یافته است و بیشتر معامله‌گران تصور می‌کنند که این مذاکرات به رفع تحریم‌ها منجر خواهد شد. به‌عنوان مثال،‌ شماری از معامله‌گران به خبری اشاره می‌کردند که سایت بلومبرگ منتشر کرد. پیش‌تر سایت بلومبرگ گزارش داده بود که ایران با آمریکا در مورد برداشتن تحریم افراد حقیقی ایرانی به توافق رسیده است و در مرحله دوم در ازای تعهدات هسته‌ای، تحریم‌های شرکت‌های حقوقی هم برداشته خواهد شد. البته از سوی دیگر، خبرهای منفی نیز به بازار مخابره می‌شد، ولی معامله‌گران آن را چندان جدی نمی‌گرفتند. به‌عنوان مثال، رویترز به نقل از یک منبع اروپایی پس از اتمام دور سوم گفت‌وگوها در کمیسیون مشترک برجام اعلام کرد که هنوز تفاهمی درباره دشوارترین موضوعات به‌رغم کار زیاد و فرصت کم حاصل نشده است. به‌نظر می‌رسد بازار امیدوار است که مذاکرات به نتیجه برسد و بیشتر نیز به اخبار مثبت دقت می‌کند.  ضلع دوم نزول دلار: ضلع دومی که احتمال افت بیشتر قیمت دلار را مطرح می‌کند، نبود تقاضای موثر در بازار است. در روزهای اخیر تقاضای فیزیکی خاصی در بازار وجود نداشته است و عده‌ای نیز عنوان می‌کنند به‌دلیل تعطیل بودن مشاغل و شرکت‌ها، تقاضا در بازار کاهش پیدا کرده است. به گفته فعالان، روند نزولی دلار در هفته‌های جاری نیز موجب شده است که معامله‌گران تمایلی برای خرید دلار نداشته باشند.  ضلع سوم نزول دلار: از نگاه فعالان، ضلع سومی که این روزها به افت قیمت دلار کمک کرده است، عرضه بازارساز بوده است. فعالان باور دارند بازارساز هم در سمت حواله و هم در سمت بازار نقدی عرضه خود را در سال جاری افزایش داده و همین عامل موجب شده است که معامله‌گران تمایل نداشته باشند برای خرید ریسک کنند. بازارساز در سال جاری از طریق بازار متشکل عرضه نقدی خود را بالا برده است. برای تقاضای تجاری نیز عرضه زیادی در سامانه نیما صورت گرفت. به گزارش خبرگزاری تسنیم، روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرده است، در فروردین ماه ۱۴۰۰ معادل ۸/ ۴ میلیارد دلار به صورت حواله ارزی توسط صادرکنندگان و به ارزهای مختلف در سامانه نیما عرضه شد که از این میزان، حدود ۳/ ۱میلیارد دلار معامله شده است.

به‌طور خلاصه می‌توان گفت،‌ یک نگاه در بازار وجود دارد که معتقد است سه ضلع نزولی زمینه‌ساز افت قیمت دلار شده است و در صورتی که در این متغیرها تغییری حاصل نشود، افت قیمت‌ها ادامه‌دار خواهد بود. به‌عنوان مثال، اگر انتظارات مثبتی که از مذاکرات وجود دارد، از بین نرود، افت دلار ادامه پیدا می‌کند.  در مقابل این دیدگاه، نگاهی قرار دارد که معتقد است مرز ۲۰هزار تومانی روند آتی بازار را تعیین می‌کند.

مرز حساس در بازار ارز

به گفته تحلیلگران فنی، اگر قیمت دلار به زیر مرز ۲۰ هزار تومانی برود، فروشندگان بیشتری وارد بازار خواهند شد و اسکناس آمریکایی به صورت معنادارتری کاهش پیدا خواهد کرد. در مقابل، تحلیلگران فنی باور دارند در صورتی که دلار در مرز ۲۰ هزار تومانی مورد حمایت واقع شود، خریداران با اطمینان بیشتری وارد معاملات خواهند شد و قیمت در جهت صعودی قرار خواهد گرفت. در صورتی که این اتفاق رخ دهد احتمال برگشت دلار تا محدوده ۲۳ هزار تومانی وجود خواهد داشت. خط بلند و مهم در بازار ارز برای معامله‌گران نقطه ۲۳ هزار و ۸۰۰ تومانی است.

با توجه به اهمیت مرز ۲۰ هزار تومانی می‌توان گفت دسته‌ای از معامله‌گران نسبت به آینده دلار دیدگاه شرطی دارند. در حالی که عده‌ای بر احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها تاکید می‌کنند و گروهی بر شرطی بودن آینده دلار تکیه می‌کنند، دسته‌ای از معامله‌گران اعتقاد دارند، ‌افت قیمت دلار به صورت هیجانی بوده است و دوام پیدا نمی‌کند.  دسته‌ای از این معامله‌گران، سعی داشتند این دیدگاه را در بازار مطرح کنند که با بالا رفتن نرخ تسعیر ارز نباید به صورت انتظاری، تصور قیمت‌های پایین‌تر از ۱۵ هزار تومان را برای دلار داشت. اقتصاد نیوز گزارش داد که هیات عامل بانک مرکزی مصوب کرد: نرخ تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی برای گزارشگری مالی پایان سال مالی ۱۳۹۹ به منظور اعمال در دفاتر بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی و تهیه صورت مالی برای هر یورو ۱۹ هزار تومان و برای هر دلار آمریکا ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان تعیین شد. در حالی که عده‌ای بر بالا رفتن نرخ تسعیر تاکید دارند، عده‌ای از معامله‌گران باور دارند اگر دولت بتواند بالای ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند، ریزش قیمت دلار به زیر ۱۶ هزار تومانی نیز ممکن است رخ دهد.

ریزش قیمتی در بازار سکه

سکه دیروز ۲۵۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی عدد ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی قرار گرفت. به گفته فعالان، مهم‌ترین دلیلی که سکه را در مسیر نزولی قرار داد، ریزش دلار بود. برخی از سکه‌بازان امیدوارند که با پایان ریزش دلار و شروع افزایشی طلا در بازارهای جهانی، سکه بتواند در برابر نزول بیشتر مقاومت کند. با این حال، سکه تا زمانی که زیر محدوده ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی قرار دارد، نمی‌تواند صعود معناداری را تجربه کند./دنیای‌اقتصاد

قیمت دلار تا چه میزان کاهش خواهد یافت؟

پس از کش و قوس فراوان بالاخره ترامپ در انتخابات آمریکا در برابر جو بایدن شکست خورد.در این اثنا یک جو بسیار قوی و خوشبینانه در فضای کشورمان مبنی بر بازگشت آمریکا به برجام و بهبود وضعیت اقتصادی حاکم شده است.

به طوری که نرخ ارز از زمان پیروزی بایدن به دلیل خوشبینی شرایط سیاسی در آینده،  از ۳۳۰۰۰ هزار تومان تا مرز ۲۳۰۰۰ تومان کاهش داشته است.

در روزهای گذشته نیز رشته مذاکرات غیر مستقیم بین ایران و آمریکا حول بازگشت به برجام در حال انجام است.در این نگارش سعی شده است با توجه به اعداد و اراقام موجود در شاکله اقتصاد ایران و ریسک های سیاسی در ماه های آتی، موضوع تقویت ارزش پول ملی کشورمان مورد بررسی قرار گیرد.

بر کسی پوشیده نیست که تحریم‌های اعمال شده در دوره ریاست جمهوری ترامپ بر ضد کشورمان بیشترین صدمه را به ارزش پول ملی وارد کرده است.البته باید خاطر نشان کرد تحریم‌ها، به عنوان یک کاتالیزور و محرک قوی محسوب می شدند تا گلوگاه ها و زخم های چرکین اقتصادی ایجاد شده در طی دو دهه گذشته در اقتصاد ایران بیش از پیش نمایان شده و بر پیکر نحیف اقتصاد ایران ضربات مهلکی را وارد سازد.

در طی چهار سال گذشته نرخ ارز بیش از سه برابر رشد داشته است و این تنها به آن معنا است که ارزش پول ملی در مدت زمان یاد شد سه برابر سقوط کرده و از ارزش آن کاسته شده است.

به بیان بسیار ساده درهمین بازه زمانی بسیار کوتاه ارزش دارایی و قدرت خرید مردم به یک سوم تقلیل یافته است.اما این روزها در بین مردم این سوال مهم وجود دارد که در صورتی که ایالات متحده آمریکا به برجام و تعهداتش بازگردد، نرخ ارز و ارزش پول ملی چه سرنوشتی را پیش رو خواهد داشت؟

در ابتدا باید عنوان کرد ارزش ذاتی و واقعی پول ملی هر کشور بصورت مستقیم وابسته به شاخص های زیر است.

حجم نقدینگی موجود (با پشتوانه و یا بدون پشتوانه)

تولید ناخالص ملی

تعین نرخ سود بانکی متوازن با نرخ تورم

تراز تجاری صادرات و واردات

نرخ تورم

بنابراین به دلایلی علمی، تحریم ها به تنهایی نمی توانستند به این شدت موجب تنزل ارزش پول ملی بوده باشند.متاسفانه در طی سه دهه اخیر حجم نقدینگی و پایه پولی کشور بصورت فزاینده سیر صعودی داشته است، از سویی دیگر نرخ رشد تولید ناخالص مالی در برابر این حجم نقدینگی بسیار ناچیز بوده است.به بیان ساده تر در سه دهه اخیر حجم نقدینگی بوجود آمده در اقتصاد کشور، فاقد پشتوانه عملی و واقعی است. همین امرموجب شده است که حجم نقدینگی موجود کشور از دید اقتصادانان به بزرگترین پاشنه آشیل اقتصاد کشور بدل شود. نکته بسیار مهم دیگر که می توان به آن اشاره داشت، واردات محور بودن اقتصاد کشور است.

متاسفانه در برهه های زمانی خاص نیر دولت ها سعی در ثبات مصنوعی در مورد ارزش ذاتی پول ملی داشتند و این در حالی بود هر سه عامل، پایه پولی، نرخ تورم و حجم نقدینگی در تناقض با سیاست ثبات نرخ در زمان های یاد شده بودند.برای اشاره می توان به ابتدای دوره دولت تدبیر و امید به ریاست حجت السلام حسن روحانی اشاره کرد.در این بازه زمانی، دولت سعی داشت تا با بهره مند شدن از دستاوردهای پسا برجامی، و جو خوشبینی بوجود آمده در کشور ثبات پول ملی را در بازه خاص بصورت تصنعی حفظ کند.البته احتمال بسیار می رود دولت روحانی سعی داشت  در آن برهه از زمان از این ابزار برای کسب آرا در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری بهره برداری کند.

در عین حال حجم سنگین واردات به کشور با مختصات یاد شده زخم های بسیار عمیقی را بر بدنه اقتصاد ایران وارد آورد که به مواردی از آن اشاره خواهیم کرد.در برهه زمانی یاد شده با توجه به حجم سنگین واردات و نرخ تورم موجود در کشور بخش تولید کشور به هیچ وجه نمی توانست با کالاهای وارداتی رقابت کند.زیرا با نرخ ارز ارزان به نسبت تورم و تولید ناخالص ملی، قطعا واردات کالا با قیمت بسیار مناسب تر صرفه اقتصادی داشت.به زبان ساده در این بازه زمانی وارد کنندگان کالا از یارانه سنگین نرخ ارز ارزان، بصورت چراغ خاموش از طرف دولت بهرمند شدند.

همین موضوع باعث شد تا مردم کشور هر چه بیشتر به سمت مصرف گرایی آن هم از نوع واردات محصولات گرایش پیدا کنند.اما این روزها در بین مردم این سوال مهم وجود دارد که در صورتی که ایالات متحده آمریکا به برجام و تعهداتش بازگردد، نرخ ارز و ارزش پول ملی چه سرنوشتی را پیش رو خواهد داشت؟در علم اقتصاد معمولا نرخ تعادلی می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی قیمت کالا، خدمات و حتی نرخ ارز محسوب شود.

تعادل در هر بازاری، نقطه‌ای است که عرضه آن کالا با تقاضایش برابر باشد. به عبارتی، تعادل بازار نقطه‌ای است که هیچ مازاد یا کمبود وجود نخواهد داشت.

اما در چند ماه آتی نرخ ارز و ارش پول ملی به کدام سو خواهد رفت؟

انتظار می رود در صورتی که در جریان مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا روزنه امیدی پدیدار شود، احتمال خواهد داشت برخی  از تحریم های نفتی و آزاد شدن منابع بانکی در خارج از ایران مواجه شویم.همین امر موجب خواهد شد که بازار ارز از یک آرامش نسبی در کوتاه مدت برخوردار شود و دولت و بانک مرکزی دسترسی بیشتری به منابع ارزی داشته باشند.

با توجه به پارامترهای اقتصادی موجود از جمله نرخ تولید ناخالص ملی، نرخ تورم و حجم نقدینگی نرخ تعادلی ارز در نیمه اول سال ۱۴۰۰ در محدوده ۲۱۶۰۰ الی ۱۹۷۰۰ تومان قرار دارد که در صورت تحقق این فرضیات، دسترسی به قیمت های فوق می تواند دور از انتظار نباشد.

اما نکته بسیار مهم آن است که در صورتی که نرخ ارز زیر نرخ تعادلی فعلی قرار گیرد در آینده چه خواهد شد؟

اگر شاهد چنین رخدادی باشیم با توجه به زمانبر بودن مثبت شدن تراز تولید ناخالص ملی، متاسفانه می توانیم شاهد مجدد افزایش حجم نقدینگی بدون پشتوانه و سیکل معیوب کاهش ارزش پول ملی در ۲۳ ماه آینده باشیم.زیرا مجدد با نرخ ارز ارزان که نامتناسب با نرخ تورم و تولید ناخالص است، میل به واردات کالا و محصولات مجدد افزایش یافته و بخش تولید کشور بسیار از این موضوع آسیب خواهد دید.انتظار می رود دولت و بانک مرکزی با استفاده از ابزارهای پولی، مالی و بانکی حتی در صورت دسترسی به منابع مناسب فروش نفت و منابع بانکی بلوکه شده در خارج کشور، با تفکر حمایت از چرخ تولید در داخل کشور، از پمپاژ ارز نفتی به بازار جلوگیری کرده و  اجازه عبور نرخ ارز به زیر نرخ تعادلی را ندهد./آیزاک سعیدیان

چرایی کاهش روزافزون اعتماد مردم به پول ملی

در اینکه تحریم‌های ظالمانه به اقتصاد ما زده است شکی نیست و در این که می باید با همه توان سیاسی در برطرف کردن آن کوشش کنیم، هیچ حرفی نیست. 

اما اگر فکر کنیم که همین‌که توافقی حاصل و توافقنامه ای تنظیم شد ، فورا همه تحریم ها لغو می شود بسیار خوشبینانه است همچنین فکر کنیم اگر همه تحریم‌ها هم برداشته شود، فورا اقتصاد ما سامان می گیرد و قوت از دست رفته پول ملی باز می گردد،  باید عرض کنم بسیار ساده دلانه است. 

باید بدانیم اصولاً مشکل اقتصاد کشور فقط مسئله تحریم‌ها نیست؛ متاسفانه مسئولان  و سیاستگذاران اقتصادی همواره می خواهند ناکارآمدی های خود را به گردن تحریم های ناجوانمردانه خارجی بیاندازد.
 فرض کنیم شما یک خودرو دارید که هر چهار چرخ آن فاقد لاستیک است و موتور آن هم از کار افتاده و دستگاه های دیگر آن هم اکثرا معیوب و دارای ایراد است و  در عین حال در اثر اختلافی که شما با پمپ بنزین های محله دارید از خریدن بنزین هم منع شده اید ، درست است که کار پمپ بنزینها ظالمانه و ناجوانمردانه است اما راه درست آن است که شما باید با مذاکره با آنها، خود را از تحریم‌ها رها کنید ولی مسئله مهم و اصلی این است که خودروی شما حتی اگر بنزین هم داشته باشد تا بقیه مشکلات آنها حل نشود، قادر به حرکت نخواهد بود.
 اقتصاد ما در حال حاضر از مشکلاتی مانند تورم بالا، نرخ بهره بالا ، نرخ بیکاری بالا، و همین‌طور حجم نقدینگی روزافزون رنج می برد، از  سوی دیگر نظام اخذ مالیات پس از بیش از چهل سال که از انقلاب اسلامی مردم ایران می گذرد، هنوز با روش‌های غیر علمی و غیر  بهداشتی زمان طاغوت اداره می‌شود؛ هنوز دادن مجوز برای فعالیت های اقتصادی بسیار سختگیرانه و غیر رقابتی و رانتی است و مقررات در مورد آن هم دائم دستخوش تغییرات قرار می گیرد آن هم تغییراتی ناپایدار.   
از سوی دیگر دادن یارانه های غیر هدفمند برای بسیاری از کالاها به ویژه حامل‌های انرژی به بنیه اقتصادی کشور فشار می آورد و چند نرخی بودن ها از جمله  ارز چند نرخی به رانت و فساد دامن می‌زند.  
از همه اینها مهمتر عدم سعی در جلب اعتماد عمومی و در مقابل کاهش روزافزون اعتماد مردم به پول ملی است. در حالی که برای نمونه اقتصاد آلمان که به عنوان یکی از قوی‌ترین اقتصادهای جهان مطرح است اگر همین فردا مردم آلمان نسبت به پولشان بی اعتماد شوند و هرکدام فقط بخواهند هزار یورو به بانک‌ها و صرافی‌ها ببرند و آن را تبدیل به دلار کنند چه بلایی بر سر پول ملی  آنها خواهد آمد؟ متاسفانه مسئولان اقتصادی کشور به خوبی، ارزش اعتماد عمومی را درک نمی کنند و اهمیت لازم به آن نمی دهند  و با انجام حرکات نابجا به آسانی به آن لطمه می زنند، باید دانست اعتماد مردم از همه طلاها و سرمایه های دیگر ارزشمند تر است./علی اصغر سمیعی

یک کارشناس: توافق در وین بدون تعیین تکلیف اف‌ای‌تی‌اف ثمر چندانی ندارد

نگاه مثبت بازارها به مذاکرات وین

قیمت دلار از بیست هزار تومان کمتر می‌شود؟

برداشته شدن تحریم ها، این هدفی است که ایران از مذاکرات وین دنبال می کند و اعلام رسمی رییس جمهور نیز حاکی از ان است که گا‎م هایی مثبت در این حوزه برداشته شده است.

به گزارش خبرگزاری خبرانلاین، مذاکرات وین در حالی جریان دارد که منتقدان و مخالفان داخلی این روزها صدایشان را بسیار بلندتر از همیشه به گوش می رسانند . از سوی دیگر در عرصه بین المللی نیز این ذاکرات مخالفانی جدی دارد . شاید از این روست که محمد واعظی تاکید کرده است امر مذاکرات کاری بسیار پیچیده است .

 هر چند این اولین باری نیست که ایران پای مذاکره با قدرت های جهانی می نشیند ، اما نقطه کنونی ، نقطه ای حساس از پس تشدید تحریم های امریکا علیه ایران تلقی می شود .

 سه سال بسیار سخت بر اقتصاد ایران گذشته است و حالا عادی سازی فضای اقتصادی ایران جدا از نتیجه مذاکرات وین، به نتیجه مذاکرات مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص تصویب لوایح مرتبط با اف ای تی اف و پیوستن به این کنوانسیون گره خورده است.  بسیاری از کارشناسان معتقدند لغو تحریم ها اگر با عادی سازی وضعیت مراودات بانکی ایران همراه نباشد، دستاورد چندانی برای ایران ندارد چرا که وصول مطالبات ایران همچنان از طریق مجاری رسمی و شبکه بانکی ناممکن باقی خواد ماند.

 کمیل طیبی،کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین با  تاکید بر اینکه ماهیت مذاکرات وین اثرات اقتصادی ایجاد می‌کند، گفت: در واقع بحث بر سر لغو تحریم‌ها است و این تحریم‌ها بر شاخص‌های اقتصادی مثل جریان مالی، سرمایه‌گذاری و صادرات اعمال شده است.

وی افزود: بنابراین این مذاکرات باید به عنوان یک عامل تشویقی برای جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد بازارهای هدف صادراتی باشد. چنین هدفی امکان پذیر است و باید یک دیپلماسی سیاسی باشد و یک دیپلماسی اقتصادی در کنار هم اجرا شود. در این مورد تجربه کمتری را در برجام داشتیم. این امر زمان‌بر به نظر می‌رسد ولی ارائه نقطه نظرات و ارائه پتانسیل‌های اقتصادی که می‌توان در چهارچوب مذاکرات معرفی شود بسیار کمک کننده است. 

طیبی با اشاره به اثرات کوتاه مدت این مذاکرات بر بازارهای مهم ایران گفت: در شرایطی که مذاکرات در جریان است، در حال حاضر شاهد آن هستیم که  آرامش نسبی در بازارهای مختلف به ویژه بازارهای مالی مثل ارز و سکه و طلا ایجاد شده است. تجربه نشان داده است که در گذشته وقتی تحریم‌ها شدت پیدا میکرد و تنش‌ها زیاد می‌شد بالافاصله در بازاری مثل بازار ارز منعکس می‌گردید و در نتیجه می‌توان چنین برداشت کرد که بازار تاثیر مثبتی از این مذاکرات گرفته و به آینده آن خوشبین است.

طیبی در پاسخ به این سئوال که در شرایط کنونی توافق در وین تا چه میزان می تواند قیمت ارز را تحت تاثیر قرار دهد؟گفت: قیمت ارز نمی‌تواند به زیر ۲۰ هزار تومان برسد، زیرا که اقتصاد خودش را با این شرایط تطبیق داده است. همین که ثباتی در بازار ارز به وجود بیاید کانال های اقتصادی نسبت به تطبیق خودشان اقدام می کنند و در نتیجه در یک نقطه تعادلی قرار میگیریم . در این حالت اقتصاد هم برای تامین منابع ارزی و هم ثبت عرضه و تقاضا به تعادل دست پیدا می‌کند.

وی افزود: باید توجه داشت که هزینه‌های تولید خیلی از صنایع و بنگاه‌ها با ارز بالای بیست هزار تومان تطبیق یافته و  بعید است کاهش آن‌چنانی ددر نرخ‌ها رخ دهد.

وی افزود: از سوی دیگر تعدیل نوسانات و ثباتی که به وجود آمده باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری در اقتصاد کشور می‌شود و نقش بازار سازها و عوامل واسطه‌ای در بازار ارز را کمرنگ‌تر میکند.

این اقتصاددان بیان کرد: اگر این توافقات به سرانجام خوبی برسد میتوان انتظار داشت که اقتصاد ایران در بلندمدت در شرایط عادی قرار گیرد و با پیوند اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی، توسعه صادرات، تجارت در خدمات، جذب گردشگر، برقراری روابط بین بانکی اتفاق بیفتد و در نتیجه با حصول این شرایط در بلندمدت رشد اقتصادی کشور مثبت میشود. 

شرط اثرگذاری لغو تحریم‌ها چیست؟

طیبی با اشاره به این که دستیابی به توافق در مذاکرات وین و اف ای تی اف لازم و ملزوم یکدیگر هستند، گفت: باید به این موضوع توجه داشت که تا زمانی که ایران عضو اف ای تی اف نباشد یا به عبارت دیگر در لیست سیاه اف ای تی اف قرار گیرد، ارتباط با ایران برای تمامی طرف های تجاری و شرکای اقتصادی هزینه‌بر می‌شود.

وی در توضیح این مطلب افزود: مطمئنا قرارگیری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف دست شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی و به طور کلی مراکز مالی را میبندد. در این صورت حتی اگر تحریم‌ها لغو شود به دلیل خودتحریمی ناشی از نپیوستن به اف ای تی اف ، نمی توانیم شرایطی نرمال داشته باشیم.

این اقتصاددان بیان کرد: بالاخره اقتصاد کشور در بیماری به سر میبرد و درگیر تورم، رکود، نابه‌سامانی در فضای کسب و کار و از دست دادن شرکای تجاری بوده است. نقش لغو تحریم‌ها در رشد اقتصادی بی تاثیر نیست اما منوط بر این است که یکپارچگی در مدیریت اقتصاد کشور اتفاق بیفتد.